Παρέμβαση του κ.Αριστείδη Θωμόπουλου

στην εκδήλωση της ΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΑΚΙ 

που πραγματοποιήθηκε στις 4/12/23 στο Πολιτιστικό Κέντρο Αλίμου. 

  

Καλησπέρα σε όλους,

           Να μου επιτρέψετε να ευχαριστήσω τους δύο σημαντικούς κι εξαίρετους επιστήμονες και ομιλητές σήμερα, για την επιδραστική προσπάθεια που έκαναν να μας μεταλαμπαδεύσουν την εμπεριστατωμένη σοφία τους. Έχω χαρακτηρίσει σε παλαιότερο κείμενό μου την αρχαιολογία ως «δυσπρόσιτη επιστήμη» για εμάς τους απλούς πολίτες. Δεν είμαι βέβαιος εάν θα χρησιμοποιούσα και πάλι τον όρο. Διότι όταν η επιστήμη αποδίδεται, και γιατί να αποφύγω ή φοβηθώ το ρήμα, «εκλαϊκεύεται» με τέτοια αναλυτικότητα, σαφήνεια και ακρίβεια, λόγω της κατακτημένης γνώσης των ομιλητών, αποδεικνύεται ότι μπορεί να είναι και «ευπρόσιτη» για εμάς, έστω στα βασικά.

          Επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω τα συναισθήματα που με κατέκλυσαν πριν 5 χρόνια, όταν επισκεπτόμουν καθημερινά πολλές ώρες, για 6-7 μήνες τη Βιβλιοθήκη της Αρχαιολογικής Εταιρείας, προκειμένου να ερευνήσω κι αντλήσω τα θέματα για το βιβλίο «ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΑΛΙΜΟΥ», δηλαδή τις αναφορές που γίνονται για τον τόπο μας στην αρχαία και τη νεότερη γραμματεία.

          Όταν εντόπισα το Δημοτικό ψήφισμα των Αλιμουσίων, και τη μελέτη στην αγγλική του J.J.Ε. Hondius, στο τόμο για το 1919-1921 της Βρεττανικής Αρχ/κής Σχολής, τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα. Χαρά διότι για πρώτη φορά αντίκρυζα το κείμενο της μελέτης, το οποίο μετά την καταγραφή του, θα μπορούσε να γίνει κτήμα και των συμπολιτών μας, αλλά και αγωνία, λόγω των δύσκολων για μένα αρχαιολογικών όρων. Ισχυρά συναισθήματα νιώσαμε η Κα Σίτσα Καραμπάτη κι εγώ, όταν το Μάϊο 2023, μας οδήγησαν, σε αίθουσα του Επιγραφικού Μουσείου όπου φυλάσσεται, και αντικρύσαμε το εύρημα. Αυτούσιο τον ογκώδη μονόλιθο, με το ψήφισμα και το διάκοσμο, που είναι χαραγμένο και σμιλεμένο με το χέρι του καλλιτέχνη της εποχής εκείνης. Μας άσκησε μια ελκτική γοητεία μέσα στη λιτότητά του. Άραγε, είμαστε (πέραν των αρχαιολόγων) οι μόνοι Αλιμιώτες που το έχουμε αντικρύσει ; Δεν γνωρίζω.

          Όταν όμως τελείωσα την πρώτη ανάγνωση από τη μελέτη του κ. Γ. Σταϊνχάουερ, στην Αρχαιολογική Εφημερίδα του 2007, για το Ψήφισμα από το Θέατρο Ευωνύμου, αισθάνθηκα μία πληρότητα και ικανοποίηση, αλλά και επί πλέον σαν μια τεκτονική δόνηση. Ότι από ένα «θραύσμα στήλης πεντελικού μαρμάρου», από το οποίο σώζονται μόνο μία λέξη πλήρης («αρχής»), αρκετές συλλαβές, κι ελλείπουν πολλές λέξεις, ρήματα, προτάσεις, είναι δυνατό ένας επιστήμονας με βαθιά γνώση των παράλληλων διατυπώσεων, και πολύχρονη πείρα, να συμπληρώσει τις ελλείψεις, να αποκρυπτογραφήσει το φθαρμένο ή ελλείπον κείμενο, και να προσδώσει σε αυτό, μία νέα ζωή στη συγχρονία. Κείμενο από το οποίο αναβλύζουν νοήματα, αναδεικνύονται τρόποι λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος, έστω και αν είχε αρχίσει η παρακμή του, συλλογικές επιλογές των πολιτών, αφού ήταν ψήφισμα του «δήμου»/«λαού», και όχι διάταγμα ενός άρχοντα. Πριν αρχίσω την καταγραφή αποσπασμάτων της μελέτης, προς χάρη των Αλιμιωτών, ήρθε στη σκέψη μου ο παραλληλισμός. Αυτό που έλεγαν σε διηγήσεις τους οι μανάδες μας, στα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια, για το μεγάλωμα των παιδιών τους: «Ανάστησα τα παιδιά μου». Όπως εκείνες, με το τίποτα μας «ανάστησαν», έτσι αναστήθηκε στο διηνεκές και το ψήφισμα των Ευωνυμέων, από τον κ. Σταϊνχάουερ  προς τον οποίο οφείλουμε πολλές χάριτες. Το «ανάτυπο» της μελέτης του που είχε την ευγένεια να μας παραχωρήσει, και σας μοιράστηκε θα σας βοηθήσει για περαιτέρω κατανόηση.

          Ευχαριστίες οφείλουμε και στην Κα Κωνσταντίνα Καζά-Παπαγεωργίου, που ήταν εποπτεύουσα και υπεύθυνη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, για τον Άλιμο και τις γύρω περιοχές, επί 25–30 χρόνια. Δεν εκτέλεσε την ευθύνη αυτή δημοσιοϋπαλληλικά, λόγω τυπικής κατανομής υπηρεσιακών αρμοδιοτήτων. Ήταν και «ερευνήτρια-φύλακας άγγελος» των ευρημάτων με την ουσιαστική έννοια. Αλλά και η επιστήμονας που με τις μελέτες αυτών που ανασκάφηκαν στη γη του Αλίμου και της περιοχής, πλάτυνε δρόμους για την κατανόηση της κοινωνικής, οικονομικής και εργασιακής ζωής, των ασχολιών,  των ανθρώπων εκείνων. Και τα ανέδειξε και αξιοποίησε επιστημονικά.

          Η συμβολή της στο πρώτο μέρος του βιβλίου «Αλιμος, όψεις της Ιστορίας της Πόλης και του Δήμου» (2006), αποτέλεσε και θα αποτελεί για πολλά χρόνια, το ριζιμιό λιθάρι για τον Αλιμούντα και το Ευώνυμον. Δεν θα αναφερθώ στις άλλες εργασίες της. Θα σας μεταφέρω μόνο την αποσβολωτική αίσθηση που με κατέλαβε όταν διάβασα τις μελέτες της για το «οικιστικό συγκρότημα» στο Κοντοπήγαδο (στο Ο.Τ., ΑΤΛΑΝΤΙΚ- ΟΑΕΔ) και, 300 μέτρα νοτιότερα, την «εργαστηριακή εγκατάσταση» στο Σταθμό του Μετρό «Άλιμος». Για τα αρχαιολογικά ευρήματα αυτά και τα συμπεράσματα, έχει δημοσιεύσει τέσσερες πολυσέλιδες μελέτες στους τόμους της Αρχαιολογικής Εφημερίδας το 2011, 2012, 2014, 2017 (την πρώτη μόνη της ενώ τις άλλες τρεις με τη συνεργασία της Κας Ελίνας Καρδαμάκη), και πρόσφατα άλλες δημοσιεύσεις στα Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών, σε τόμο του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, σε συνέδρια κλπ. Αναμένονται και άλλες δημοσιεύσεις. Οι τέσσερες  μελέτες των οποίων οι σελίδες, αθροίζονται σε περισσότερες από 310 (και με τις πρόσφατες δημοσιεύσεις, τις 500), μεγάλου σχήματος, είναι σημαντικές και από το 2019 έχω προτείνει δημόσια την έκδοσή τους από το Δήμο σε βιβλίο, που θα μοιραστεί στους μαθητές και τους πολίτες, έστω και αν αυτές, απευθυνόμενες βασικά σε αρχαιολόγους, έχουν τους αναγκαίους επιστημονικούς όρους και «τεχνικά» χαρακτηριστικά.

Αφήνω το οικιστικό συγκρότημα (τρόπο οργάνωσής του, χρήσεις αιθουσών φαγητού, λατρείας, εξασφάλιση ύδρευσης κλπ.), και περιορίζομαι στην εργαστηριακή εγκατάσταση. Συμπεραίνεται από τα ευρήματα:

ότι αυτή μάλλον λειτουργούσε με αντικείμενο το πρώτο στάδιο κατεργασίας του λιναριού, απ’ το οποίο παραγόταν η κατ’ εξοχήν φυτική ίνα της αρχαιότητας, για την ένδυση, την οικοσκευή, αλλά και τη ναυπηγική (πανιά, παλαμάρια, καλαφάτισμα των πλοίων),

ότι οι υπάρχοντες αγωγοί και τα διαδοχικά ορύγματα, όλα σκαλισμένα πάνω στο φυσικό βράχο, είναι έτσι κατασκευασμένοι ώστε να γίνεται επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση νερού, το οποίο στην Αττική, πάντοτε ήταν λιγοστό. Στα μυκηναϊκά χρόνια «εφάρμοζαν» την ανακύκλωση, στην  κλασσική περίοδο είχαν εφεύρει και τη λέξη, το ρήμα «ανακυκλέω» ή «ανακυκλόω»,

ότι η μεγάλη έκτασή της υποδηλώνει πως το μέγεθός της υπερβαίνει το πλαίσιο της βιοτεχνικής ενασχόλησης και παραγωγής, που σημαίνει ότι εξαρτιόταν από κέντρο εξουσίας μεγάλης ισχύος, δηλαδή των Αθηνών, και όχι από ένα κέντρο τοπικής εμβέλειας.

Τα πιο πάνω συνεπάγονται για μένα ότι υπήρχε σε αυτή «προϊστάμενος»/ «αφεντικό» που έθετε τους όρους λειτουργίας, εργασίας, εμπορίου κλπ. δηλαδή τους όρους εκμετάλλευσης των στοιχειωδών τεχνικών μέσων παραγωγής της εγκατάστασης και του «εργατικού δυναμικού», θα λέγαμε σήμερα. Αποκαλύπτονται δηλ. από τα ευρήματα οι βιοτικές σχέσεις των ανθρώπων, οι υλικοί όροι διαβίωσης τους.

Και άλλα, που η γλώσσα η δική μου, με την ελλιπή πνευματική σκευή που έχω, δεν μπορεί να τα εκφράσει, και έτσι, άν το αποπειραθώ, θα τα εκπτωχεύσει. Αφού η όποια προσπάθεια, αντί να αρθεί στο ύψος των ανακαλύψεων, ερμηνειών και των συμπερασμάτων, από δική της αδυναμία, θα τα προσαρμόσει στα μέτρα της.

          Με τα πιο πάνω, ατελέστατα και συνοπτικά διατυπωμένα, αποδεικνύεται πλήρως, ότι η παρουσία της Κας Καζά-Παπαγεωργίου, αποτέλεσε, «τύχη αγαθή» και «τομή» για την περιοχή των Νοτίων Προαστίων. Και πρέπει να την τιμάμε, Δήμος και πολίτες, και να της εκφράζουμε, τις ευχαριστίες μας, με τους πρέποντες τρόπους. Και ένας από αυτούς είναι η ενεργοποίηση από το Δήμο μας, του Κανονισμού Τιμητικών Διακρίσεων, με ειδική απόφαση του Δ.Σ. Βιώσαμε στον καιρό της και μας έδωσε, από τα έργα και τις ημέρες της, ισχυρά δείγματα αφοσίωσης στο καθήκον και αφιέρωσης στους πολίτες.

          . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Η κοινωνία της Χώρας ΚΑΙ της Πόλης μας, όπως γίνεται δεκτό από φιλελεύθερους, μαρξιστές και άλλους διανοητές, δεν είναι μια αδιαφοροποίητη συνάθροιση ατόμων,  α λ λ ά  αποτελείται από κοινωνικές τάξεις, ομάδες, κατηγορίες κλπ., με διαφορετικά συμφέροντα και προτάγματα, διαφορετικές αξίες, ιδεολογίες και κοινωνικές αναπαραστάσεις, στην οποία λειτουργούν τοπικά πλέγματα εξουσίας, τοπικά συμφέροντα κλπ. Εμείς οι πολίτες είμαστε υποχρεωμένοι να δρούμε σε αυτό το πλαίσιο. Και με τα λόγια του Κορνήλιου Καστοριάδη: «εμείς πρέπει να κάνουμε αυτό που  οφείλουμε,  και θα συμβεί αυτό που μπορεί να συμβεί». Πάντοτε οι άνθρωποι πορευόμαστε μεταξύ αυτού που επιθυμούμε και επιδιώκουμε, και αυτού που κατορθώνουμε και υπάρχει.

Όμως έχουμε ένα κοινό σημείο. Ότι κατοικούμε όλοι μαζί, ως κοινωνία, στον τόπο αυτό. Και οφείλουμε να δημιουργούμε προϋποθέσεις ανάπτυξης της συνείδησης εντοπιότητας, δηλαδή αυτό που αποκαλείται το «συνανήκειν». Οι περισσότεροι από εμάς τους ηλικιωμένους, είμαστε μέτοικοι στον Αλιμο. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως η Πόλη μας αναπτύσσεται, ο πληθυσμός της αυξάνεται και σχηματίζεται κοινωνικά. Οι νεότερες ηλικίες, έχουν γεννηθεί και ζήσει στα χώματα αυτά. Δεν γνωρίζουν άλλους καταγωγικούς τόπους. Έχουν ή πρέπει να αποκτήσουν, Αλιμιώτικη βιωματική εμπειρία, και Αλιμιώτικες μνήμες που σωρεύονται με πολλούς τρόπους, με σκοπό την απόκτηση μέσω της γνώσης και του προσωπικού βιώματος δημιουργικής συνείδησης εντοπιότητας σε βάθος χρόνου, κι όχι νοσηρού ή στείρου τοπικισμού, όπου κυριαρχεί το επιφανειακό και το πομπώδες. Συνείδηση εντοπιότητας ως μιας πολυσύνθετης μορφής ορθολογισμού για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινωνίας της Πόλης μας, και όχι ως μεγαληγορία ή επική αφήγηση καφενείου. Ορθολογισμού, που έχει ως συνέπεια την εξομάλυνση ή έστω την πολιτική άμβλυνση (δεν λέω εξαφάνιση) των αντιθέσεων, για τη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων. Χωρίς και πάλι να υπάρχουν βεβαιότητες. Ο έγκριτος πολιτικός διανοητής Θανάσης Γιαλκέτσης, μαθητής του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου Άνω Καλαμακίου τη δεκαετία του 1960, σε εκτεταμένη μελέτη του με τίτλο «Οι ρίζες της μισαλλο-δοξίας και οι λόγοι της ανεκτικότητας», ως Εισαγωγή στο βιβλίο του Βολταίρου «Πραγματεία περί ανεκτικότητας», γράφει: «Το φως του ορθού λόγου δεν είναι ένας σταθερός φάρος ή ένας ήλιος που μας δείχνει την ορθή διαδρομή ... Είναι μάλλον μια αδύναμη σπίθα μέσα στα σκοτάδια. . . μια εύθραυστη κι ευάλωτη κατάσταση. ... .Ακριβώς επειδή είμαστε αδαείς και η γνώση μας θα είναι πάντοτε ατελής ή ακόμα κι εσφαλμένη, οφείλουμε να είμαστε ανεκτικοί».

Η Τ. Α., σύμφωνα με τους ισχύοντες Κώδικες (δεν θα παραθέσω νόμους ή άρθρα, όπως στα γραπτά κείμενα) έχει αρμοδιότητα, άρα και υποχρέωση, για την προστασία και ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού, την προβολή των αρχαιοτήτων, των τοπικών πολιτιστικών αγαθών με την εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών, την εκπόνηση  π ρ ο γ ρ α μ μ ά τ ω ν  και άλλων δράσεων. Η ταυτοτική συνείδηση εντοπιότητας αποκτιέται κυρίως στα σχολεία Α’ βάθμιας και Β’ βάθμιας εκπαίδευσης,  αλλά και από τις κοινωνικοπολιτικές σχέσεις.

Αναρωτιέμαι: Πόσες φορές, μετά από πρόγραμμα του Δήμου με την έγκριση του Υπουργείου αν απαιτείται, ένας δάσκαλος ή καθηγητής έχει μιλήσει στους μαθητές του, για την εργαστηριακή εγκατάσταση στο Σταθμό του Μέτρο; Όχι μόνο, ως απομεινάρι ενός ένδοξου παρελθόντος, αλλά για να καταλάβουν ότι οι τρόποι παραγωγής και οι βιοτικές σχέσεις που είχαν οι άνθρωποι στην αρχαιότητα, είναι, με τη μετεξέλιξή τους βέβαια, σχεδόν παρόμοιες (δεν λέω ίδιες) με αυτές του παρόντος. Όπως δούλευαν εκείνοι για να ζήσουν, έτσι δουλεύουν και οι γονείς των μαθητών για να τους μεγαλώσουν.Τα αρχαιολογικά ευρήματα και η επιστημονική ερμηνεία τους, βοηθούν (ή πρέπει να βοηθούν) στην κατανόηση και των επίδικων του παρόντος και του μέλλοντος.

Πόσες φορές έχει ειπωθεί στους μαθητές ή στους πολίτες, ότι μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο κλύδωνας, ο δυτικός άνεμος (ζέφυρος), έφερε τα συντρίμια των ναυαγισμένων περσικών πλοίων στον Άγιο Κοσμά που τότε ονομαζόταν Κωλιάς άκρα; Και ότι το Σεπτέμβριο 2017, το μικρό πετρελαιοφόρο ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ, έμφορτο, βυθίστηκε έξω από τη Σαλαμίνα. Μετά δύο ημέρες, στην ακτή του Αγίου Κοσμά, εμφανίστηκαν οι πρώτες κηλίδες ρύπανσης, ενώ στο Φάληρο (ΣΕΦ), παρόλο που βρίσκεται πιο κοντά στη Σαλαμίνα, μετά άλλες τρεις. Διότι τα θαλάσσια ρεύματα και οι άνεμοι, μετά 2.500 χρόνια, εξακολουθούν να είναι ίδιοι. Εάν λεχθούν στους πολίτες συνδυαστικά, αυτά συμπλέκονται στο μνημονικό τους ακατάλυτα.  Διότι τα ιστορικά γεγονότα δεν πρέπει να καταλήγουν ως άσκηση μνήμης στα βιβλία ιστορίας ή ως διέξοδος στην αμηχανία των ρητόρων, αλλά πρέπει οι πολίτες να αποκτούν, κατά το δυνατόν, βιωματική σχέση με αυτά.

Πόσες φορές έχει ειπωθεί, με πρόγραμμα, στους μαθητές ή τους πολίτες, σε άλλες εκδηλώσεις ή με κάποιες αφορμές, ότι στο Λόφο Κοινωνικής Δικαιοσύνης ή παλαιότερα Αγίας Άννας, ήταν το Θεσμοφόριο Αλίμου. Και ότι οι Γερμανοί κατακτητές, όπως έκαναν και στο Πανί, τον Άγιο Κοσμά και τους τάφους της Παραλιακής, κατέστρεψαν όλα τα αρχαία μνημεία, για να τοποθετήσουν αντιαεροπορικά, λόγω αεροδρομίου και θάλασσας, για άμυνα της Κατοχής τους, από ενδεχόμενες επιθέσεις των συμμάχων. Χωρίς, όπως προκύπτει από τα βιβλία της Κοινότητας Καλαμακίου, μια απόφαση παράκλησης για τη σωτηρία τους (δεν ζητώ διαμαρτυρία σε περίοδο Κατοχής)   από τη  δ ι ο ρ ι σ μ έ ν η  από τη Δικτατορία Μεταξά και τους Ναζιστές κατακτητές, Διοικούσα Επιτροπή της Κοινότητας, με πρόεδρο τον Ιωάννη Γερουλάνο, ο οποίος συνεργαζόταν πολύ στενά και με υπερβάλλοντα ζήλο μαζί τους. Τον οποίο επιβράβευσαν, μετά την κατάργηση της Κοινότητας και τη συγχώνευσή της με αυτή του Παλαιού Φαλήρου, για την ίδρυση του Δήμου Παλ. Φαλήρου (1942), και τον διόρισαν αντιπρόεδρο αυτού.

Πόσες φορές έχει ειπωθεί, ότι ο Μαρ. Γερουλάνος αγόρασε το 1918, 5.553 στρέμματα [από την Πικροδάφνη μέχρι την Αργυρούπολη και από τη Βουλιαγμένης μέχρι τον Άλιμο και το τέως Αεροδρόμιο] αγροτικής έκτασης με σκοπό την επιστημονική καλλιέργεια. Αντί γι’ αυτή από το 1925, μέσω των Υπουργείων, άρχισε τις εντάξεις στο σχέδιο και την εκμετάλλευση/πώληση οικοπέδων, κάνοντας εμπόριο, μέχρι τα μέσα 1960. Ήτοι κράτησαν, τη μεγάλη έκταση στην κυριότητά τους 40-45 χρόνια, και τα απομένοντα 102 στρέμματα τα πούλησαν στη ΜΑΚΡΟ το 1992. Είχαν ήδη εγκαταλείψει τους Τράχωνες, προ πολλού. Ποτέ δεν τους ένιωσαν σαν «τόπο» τους. Δεν έχει απομείνει ούτε ένας από αυτούς στον Άλιμο. Τους ταιριάζει ο στίχος του Κώστα Βάρναλη: «Περα-στικοί,  χωρίς καμιά στο χώμα ετούτο ρίζα».  Αφού  αυτή  είναι  η   α λ ή θ ε ι α, γ ι α τ ί ορισμένοι εξακολουθούν και ονομάζουν την περιοχή «κτήμα Γερου-λάνου», και όχι «Κτήμα Τράχωνες», όνομα που έχει ο τόπος για σχεδόν 300 χρόνια,λόγω των τραχειών χωμάτων, που θέλουν ανθρώπινο μόχθο και κόπο για την καλλιέργειά τους; Σημειωτέον ότι το τοπωνύμιο σώζεται  μ ό ν ο  στο Δήμο μας, που πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες αλλαγής αντίληψης για τη διατήρηση και εμπέδωσή του. Επί δημαρχίας Β. Ξένου-Γαβριέλη, ο δρόμος που περνά μπροστά από το ΚΤΕΟ, ονομάστηκε από το Δ.Σ., οδός Τραχώνων, με σκοπό να διατηρηθεί το τοπωνύμιο. Μετά τη Μεταπολίτευση το τότε Δ.Σ. Αλίμου, μετονόμασε τη Β. Σοφίας σε Καλαμακίου, με το σκεπτικό να λέγεται και να ακούγεται η λέξη «Καλαμάκι», ώστε να διατηρηθεί στη μνήμη.

Σταματώ τα παραδείγματα. Με τέτοιες αναφορές και ιστορικές συνδέσεις, όταν αυτές γίνονται βιωματικές, αποκτιέται συνείδηση/ταυτότητα εντοπιότητας, και όχι με συναισθηματικές και γενικόλογες αναφορές για το αρχαίο κλέος.

Γνωρίζω καλά ότι με πρόγραμμα, γίνονται πολλές πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες από το Δήμο μας, το ΘΟΠΑΑ και συλλογικότητες (όπως η αποψινή ή από το Νότιο Σήμα, κ.ά), ότι γίνονται ξεναγήσεις (έχω συμμετάσχει κι εγώ) και έχει εκδοθεί από το Δήμο, το βιβλίο «Αρχαιολογικοί περίπατοι στον Άλιμο» της Κας Καζά, που σας διανεμήθηκε απόψε, αλλά και το «Γνωρίζω τον τόπο μου μέσα από περιβαλλοντικά μονοπάτια» των Κατ. Δήμου, Αχιλ. Μανδρίκα και Ιω. Μικρογιαννάκη, και άλλες εκδόσεις. Κι εκτιμώ, όλες τις ενέργειες αυτές. Έχουμε όμως αρκετό δρόμο για τη βελτίωση της προσπάθειας απόκτησης ταυτότητας εντοπιότητας. Άς τον περπατήσουμε συντεταγμένα (αυτό σημαίνει: μπροστά ο Δήμος), με τον αποτελεσματικότερο, συλλογικότερο και καλύτερο τρόπο, και με επίγνωση. Τέλος:

 Οι προσπάθειες της «Στάσης» για λήψη εκμαγείων από το Επιγραφικό Μουσείο, δεν απέδωσαν λόγω γραφειοκρατίας, διότι, ως ένωση προσώπων, δεν ανήκει στο δημόσιο τομέα. Προτείνω να  ζητήσει ο Δήμος επίσημα από το Επιγραφικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τρία τουλάχιστον εκμαγεία, από κάθε ψήφισμα, ώστε αυτά να τοποθετηθούν σαν δίδυμα στην είσοδο του Δημαρχείου, τη θεατρική σκηνή Κάρολος Κουν, και στο Πολιτιστικό, με ανάρτηση επεξηγητικών πινακίδων, ώστε να είναι διαθέσιμα και να τα εγκολπώνονται  ό λ ο ι  οι Αλιμιώτες.          

Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας.

 

.

 

 

 

 

Σας ευχόμαστε 

Καλά Χριστούγεννα και ένα Ειρηνικό και  Ευτυχισμένο 2024

.

Το παζάρι μας συνεχίζεται και την Κυριακή 17/12/2023

Περάσαμε πολύ ωραία το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, μαζευτήκαμε πολλές και πολλοί και αποφασίσαμε να το επαναλάβουμε!

Θα συνεχίσουμε το παζάρι μας και αυτήν την Κυριακή 17 Δεκέμβρη από τις 11 πμ μεχρι τις 2 μμ.

Σας περιμένουμε.

.

ΤΟ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΠΑΖΑΡΙ ΜΑΣ

8, 9 και 10 Δεκεμβρίου 20123

 

Δύο αρχαία δημοτικά ψηφίσματα από την περιοχή του σύγχρονου Αλίμου:  Αλιμουσίων – Ευωνυμέων

Ομιλία του κ. Γεώργιου Σταϊνχάουερ,  Επίτιμου Έφορου Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων,

στην εκδήλωση της ΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΑΚΙ με τίτλο "… ἀρετῆς ἕνεκα και δικαιοσύνης … " 

που πραγματοποιήθηκε στις 4/12/23 στο Πολιτιστικό Κέντρο Αλίμου.

Η αρχαιολογική έρευνα που συνόδευσε τη ραγδαία μεταπολεμική ανάπτυξη, μας έχει ήδη δώσει μέσα από τα ιερά, τα θέατρα, τα σπίτια τα εργαστήρια και τα νεκροταφεία, που έφερε στο φώς, μια άγνωστη προηγουμένως εικόνα των οικισμών των δυο δήμων, του Αλιμούντος και του Ευωνύμου που μοιράζονταν στην αρχαιότητα την περιοχή.

Με αφορμή δύο επιγραφές, μια από κάθε δήμο, θα προσπαθήσω να αναδείξω τις πληροφορίες που μπορεί να αντλήσει κανείς από αυτά τα σε πρώτη όψη λιγότερο ελκυστικά μνημεία, όπως οι επιγραφές, για τη κοινοτική ζωή και την εξέλιξη των αττικών δήμων στο κρίσιμο για την ιστορία των Αθηνών (και όλου του ελληνισμού) δεύτερο μισό του 4ου αιώνα, και ειδικά στα 20 χρόνια, που σημάδεψε η μορφή του Αλεξάνδρου 

Η πρώτη είναι ένα ψήφισμα του παραλιακού δήμου του Αλιμούντος (εικ. 1). Σε αντίθεση με το μεσόγειο Ευώνυμον ο Αλιμούς, ήταν ένας από τους μικρούς αττικούς δήμους, με μόνον τρεις βουλευτές, που σημαίνει ένα ανδρικό πληθυσμό όχι μεγαλύτερο από 150 δημότες, οι οποίοι μἀλιστα, όπως γνωρίζουμε από τον κατά του Ευβουλίδη λόγο του Δημοσθένη είχαν περιοριστεί τον 4^ο αι. σε περίπου ογδόντα. Είναι ωστόσο τη μνήμη αυτού, και όχι του Ευὠνυμου που μας έχει κληροδοτήσει η αρχαιότητα. Όχι μόνο ως της πατρίδας του Θουκυδίδη. Διάσημος ήταν ο ναός της Δήμητρας και της Κόρης, το Θεσμοφόριον του Αλιμούντος, που έχει εντοπιστεί στο λόφο της Αγίας Άννας. Ο Ηρόδοτος και ο Στράβων και ο Παυσανίας μιλούν για το ναό της Αφροδίτης Κωλιάδος και των Γενετυλλίδων θεών στο ακρωτήριο του Αγ. Κοσμά, που ταυτίζεται πλέον οριστικά με την άκρα Κωλιάδα (Ηροδ. 8.96, Στρ. 9.1.21, Παυσ. 1.1.5). Εκεί τοποθετείται και η αγροικία του στρατηγού Χαβρία, που είναι γνωστή από το ψευδοδημοσθένειο κατά Νεαίρας λόγο, ενώ o κατά του Ευβουλίδη λόγος του ίδιου προσφέρει μια μοναδική ματιά στην εσωτερική ζωή του δήμου: τη λειτουργία και τα εσωτερικά του προβλήματα.

Η στήλη βρέθηκε, όπως σημειώνει ο Hondius κατά τη διάρκεια οδοποιητικών εργασιών στην παραλιακή λεωφόρο κοντά στην είσοδο του παλαιού αεροδρομίου τού Ελληνικού, στην κορυφή ενός λοφίσκου, που σημειώνεται με το υψόμετρο 38,6 μ. Το δείχνουν η προσεγμένη στοιχηδόν γραφή, καθώς και η ταυτότητα των προσώπων που αναφέρονται σ´ αυτήν, η επιγραφή ανήκει σε μια, την τελευταία, περίοδο προσπάθειας ανάκαμψης των Αθηνών κάτω από την διοίκηση του ρήτορα Λυκούργου.

Δίνω την μεταγραφή (εικ.2) και μια σύντομη περίληψη. Όπως συνηθίζεται, το ψήφισμα αρχίζει με την επίκληση των θεών. Ακολουθεί η εισήγηση ενός δημότη, του Θεοφίλου, για την χορήγηση τιμών σε κάποιον Χαρίσανδρο. Ο λόγος που επικαλείται ο εισηγητής είναι ότι ο τιμώμενος είχε φροντίσει κατά την περασμένη χρονιά για την τέλεση των δημοτικών θυσιών (μια ανάγνωση πιθανότερη από αυτή «τῶν ούσιῶν» του Hondius) και των ιερών τελετών, ενεργώντας ως αναπληρωτής του δημάρχου Ισχυρίου (ὑπέρ τοῦ δημάρχου Ἰσχυρίου), και σύμφωνα με τις επιταγές των δημοτών οι οποίοι τον εξέλεξαν γι΄ αυτό το σκοπό. Ακολουθεί η καταγραφή της απόφασης του δήμου, (ἐφηφίσθαι Ἁλιμουσίοις) να επαινεθεί ο Χαρίσανδρος Χαρισιάδου (εδώ δίνεται και το πατρώνυμο του τιμωμἐνου) και να στεφανωθεί με χρυσό στεφάνι αξίας πεντακοσίων δραχμών άρετῆς ἕνεκα καὶ δικαιοσύνης τῆς εὶς τοὺς δημότας. Δίνεται τἐλος η εντολή στον δήμαρχο Κύβερνιν να φροντίσει για την καταγραφή του ψηφίσματος στα αρχεία του δήμου και σε μια μαρμάρινη στήλη η οποία θα στηθεί στο ιερό του Διονύσου (ἀναγράψαι εἰς τὰ κοινὰ γραμματεῖα καὶ ἐν στἠληι λιθίνηι καὶ στῆσαι ἐν τῶι Διονυσίωι). Κάτω από την επιγραφή έχει χαραχτεί το στεφάνι.

Όπως ήδη είχε επισημάνει ο Hondius στη δημοσίευση του το 1920- 1922, η επιγραφή έχει ιδιαιτερο ενδιαφέρον, τόσο για την τοπογραφία, όσο και για την ιστορία του δήμου.

1.Το τοπογραφικό ενδιαφέρον της επιγραφής αφορά στα κατά τα άλλα ασαφή νότια σύνορα του δήμου του Αλίμου με την Αιξωνή, τον επόμενο δήμο στην περιγραφή της Παραλίας από τον γεωγράφο Στράβωνα. Η επιγραφή συνδέθηκε από τον Hondius με κάποια ερείπια (το τμήμα ενός τοίχου πλάτους 1,5 μ. και ένα λιθόπλινθο κάθετο σ´ αυτό) που ταυτίστηκε για το λόγο αυτό με το αναφερόμενο ιερό του Διονύσου, το οποίο στην περίπτωση αυτή θα ανήκε στην κατηγορία των ιερών των συνόρων (παράδειγμα ο ναός του Ελευθερίου Διονύσου στα όρια της Βοιωτίας).

Η ταύτιση ωστόσο αμφισβητείται. Πολύ αμφίβολη είναι η αναγνώριση στα ερείπια της κάτοψης ενός ναού ή ιερού, ούτε αναφέρονται άλλα ευρήματα (αναθήματα κλπ) που θα συνηγορούσαν γι´ αυτήν. Πιθανότερο φαίνεται ότι το Διονύσιον βρισκόταν κοντά στο θέατρο, το οποίο εντοπίσθηκε από την Ντίνα Καζά στον λόφο της Αγ. Άννας. Είναι γνωστή άλλωστε η ευκολία μετανάστευσης των επιγραφών. Δεν αποκλείεται εν τούτοις τα εν λόγω ερείπια, είτε πρόκειται για ένα ιερό των ορίων, είτε για ένα ταφικό περίβολο (σε κάποια απόσταση βρέθηκε ένας διπλός τάφος και θραύσμα επιτύμβιας στήλης ενός Αλιμουσίου), είτε για ένα πύργο (όπως τουλάχιστον δείχνει το μεγάλο πάχος του τοίχου και η θέση πάνω στο λοφίσκο), να πλαισίωναν μια παραλιακή οδό, στα σύνορα με την Αιξωνή, τα οποία θα συνέπιπταν με το μικρό –σήμερα εξαφανισμένο– ρέμα της Καμάριζας (βλ. KvAIII).

 2. Πιο ενδιαφέροντα από το τοπογραφικό είναι τα θέματα λειτουργίας του δήμου και γενικότερα της εξέλιξης των κοινωνικών συσχετισμών στον δήμο, που αναγνωρίζονται σε μια προσεκτικότερη ανάγνωση του ψηφίσματος.

Ο Χαρίσανδρος εκλέγεται για να αντικαταστήσει το δήμαρχο στα θρησκευτικά του καθήκοντα. Η μακρόχρονη απουσία  του Ισχυρία, που αυτό προϋποθέτει, γεννά την υποψία ότι αυτός είχε απαλλαγεί από την άσκηση των καθηκόντων του, λόγω κάποιας δικαστικής εκκρεμότητας. Από το Δημοσθένη γνωρίζουμε πράγματι ότι δεν ήταν σπάνιες οι διοικητικές ανωμαλίες στο δήμο του Αλιμούντος. Δεν είναι άσχετη εν προκειμένω η πληροφορία για ένα (μη σωζόμενο) κατά Ισχυρίου λόγο του Λυκούργου.

Το ενδιαφέρον μας κινεί η απόφαση του δήμου για την έκτακτη εκλογή με ψηφοφορία του Χαρισάνδρου για να αναλάβει τα θρησκευτικά καθήκοντα του δημάρχου,τη στιγμή που όπως προβλέπεται τουλάχιστον τον 4^ο αι., ο αναπληρωτής του δημάρχου πρέπει να είχε κληρωθεί κανονικά στην αρχή του έτους συγχρόνως με το δήμαρχο. Η παράκαμψη του κανονικού αναπληρωτή, δεν εξηγείται αλλιώς παρά μόνο από κάποιο ειδικό λόγο: την επείγουσα ανάγκη για κάποιον δημότη ικανό να αναλάβει -όχι απλώς την διαχείριση των προοριζόμενων για τις θυσίες δημοτικών χρημάτων- αλλά το οικονομικό βάρος που αυτές συνεπάγονταν, και το οποίο προφανώς, και αυτό είναι το δεύτερο σημείο, δεν μπορούσε να σηκώσει το ταμείο του πτωχευμένου δήμου.

Την υπόθεση ενισχύει το ύψος των τιμών: αντί για το απλό στεφάνι από αγριελιά (θαλλού στέφανον) με το οποίο κατά κανόνα τιμώνται οι απερχόμενοι άρχοντες, στον Χαρίσανδρο θα δοθεί ένα χρυσό στεφάνι, η αξία του οποίου, οι πεντακόσιες δραχμές, που προφανώς πλήρωσε ο ίδιος, αντιστοιχούσε σχεδόν στην ετήσια δαπάνη για τις θυσίες, όπως δείχνει το παράλληλο των εορτολογίων άλλων δήμων, π.χ. της Μεγάλης Δημαρχίας της Ερχιάς στα Σπάτα.

Η θεσμική υποχρέωση των πλουσιότερων πολιτών να συνεισφέρουν ως λειτουργοί –και ειδικά ως χορηγοί στους δραματικούς αγώνες– είχε αποτελέσει-μαζί με το συμμαχικό φόρο- το υλικό θεμέλιο της εξισωτικής κοινωνικής δημοκρατίας του 5^ου αι. Η αναγέννηση της μετά τα μέσα του 4^ου αι. ιδιαίτερα επί Λυκούργου, θα στηριχθεί όλο και περισσότερο στον εσωτερικό δανεισμό και την εθελοντική εισφορά μιας νέας οικονομικής ισχυρής τάξης πολιτών.

Η επιγραφή του Αλίμου προσφέρει ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό δείγμα της αλλαγής των συσχετισμών και της αλλοίωσης του ίδιου του πνεύματος της δημοκρατίας, στους συρρικνωμένους αγροτικούς δήμους, όπου τα δημοτικά νεκροταφεία, έχουν αντικαταστήσει οι μεγάλοι οικογενειακοί ταφικοί περίβολοι της νέας τάξης των νεόπλουτων. Η οικονομική δυσχέρεια θα έχει ως αποτέλεσμα την προσφυγή σε ιδιώτες ευεργέτες και τη παράκαμψη των κανονικών δημοκρατικών (όπως η κλήρωση) διαδικασιών.

Το αττικό δημοτικό ψήφισμα κάτω από αυτές τις συνθήκες εξελίσσεται στον μοναδικό τρόπο επίσημης έκφρασης της ευγνωμοσύνης του δήμου στους δημότες από τους οποίους εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία του, ένα σημαντικό μέρος της οποίας αποτελούσαν ακριβώς οι θυσίες. Εξηγείται, έτσι, και ο πολλαπλασιασμός κάτω από τις συνθήκες μαρασμού των δήμων του αριθμού των δημοτικών – στη μεγάλη πλειοψηφία τους τιμητικών – ψηφισμάτων, αλλά και το ύφος και οι τιμές και το status των εμπλεκομένων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 157 σωζόμενα δημοτικά ψηφίσματα του 4^ου αι. τα 94 ήτοι το 58% είναι τιμητικά ψηφίσματα (όλα πλην τεσσάρων από αγροτικούς δήμους), και ότι 56 από αυτά, δηλαδή πάνω από τα δύο τρίτα χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του αιώνα.

Στην ίδια κατεύθυνση δείχνει και η αλλαγή από τα μέσα του 4^ου αι. στον τρόπο έκφρασης της ευγνωμοσύνης των δημοτών. Πέραν της δικαιοσύνης, για τη σωστή και δίκαιη εκτέλεση των καθηκόντων τους, έμφαση δίνεται στην αρετή και τη φιλοτιμία, και ο έπαινος συνοδεύεται όλο και συχνότερο με τη χορήγηση χρυσού στεφάνου. Τρία χρονολογούνται στα μέσα του αιώνα, δώδεκα στη δεκαετία 330 στο 320.

Το κοινωνικό υπόβαθρο δίνει η προσωπογραφία: από τους 59 γνωστούς εισηγητές δημοτικών ψηφισμάτων (μεταξύ αυτών και ένας δήμαρχος) οι μισοί τουλάχιστον είναι γνωστά μέλη πλουσίων οικογενειών του τόπου με τοπική δραστηριότητα και ταυτιζόμενο ταφικό περίβολο, ενώ τα τρία τέταρτα των 113 ή 114 τιμωμένων (στους οποίους περιλαμβάνονται και 10 δήμαρχοι) είναι άνθρωποι με σοβαρό προσωπικό και οικογενειακό περιουσιακό υπόβαθρο και γνωστή δραστηριότητα σε δημοτικό και παναθηναϊκό επίπεδο. Για τους εμπλεκόμενους στο ψήφισμα που παρουσιάσαμε γνωρίζουμε λίγα  πράγματα: ένας Θεόφιλος Αλιμούσιος (ό ίδιος ή ο εισηγητής ή ο πατέρας του) αναφέρεται ως επιστάτης των προέδρων της εκκλησίας το 375/4, ενώ ένας Χαρίσανδρος είχε διατελέσει άρχων το προηγούμενο έτος 376/5.

Το πεδίον που καλύπτει η «ευεργεσία» είναι, όπως εν προκειμένω στο εξεταζόμενο ψήφισμα, η χρηματοδότηση των δημοτικών λατρειών με την κανονική τέλεση των υποχρεωτικών θυσιών και των εορτών, στις οποίες ανανεώνονται κατά διαστήματα οι δεσμοί των δημοτών με τις θεότητες του δήμου και οι σχέσεις μεταξύ των μοιρασμένων μεταξύ άστεως και αγρών πολιτών, οι οποίοι με αυτές κυρίως τις ευκαιρίες, στα Διονύσια ή τα Απατούρια ή με αφορμή κάποια ιδιωτική θυσία, θα συναντηθούν στον δήμο. Η ουσία είναι η συνεχής και με κάθε τρόπο οικονομική συμπαράσταση που θα επιτρέψει στο δήμο να συνεχίσει να λειτουργεί αξιοπρεπώς, ως φύλακας των κοινοτικών παραδόσεων. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η σειρά των επιγραφών που τεκμηριώνουν για το τελευταίο τρίτο του 4ου αι. μια μοναδική οικοδομική δραστηριότητα, η οποία πρέπει να άλλαξε την εικόνα πολλών δήμων. Παράδειγμα η δωρεά της αγοράς από τον Λεύκιο στον δήμο του Σουνίου (ΙGII² 1180), η κατασκευή της λίθινης γέφυρας του Ελευσίνιου Κηφισού από τον Ξενοκλή (IGII² 1191), μιας παλαίστρας από κάποιον που το όνομα του αρχίζει με Φρο [–––] στο δήμο της Κηφισιάς (SEGXXXII, 144), η «οἰκοδομία τῶν ἱερῶν καὶ τῶν ἀναθημάτων» από έναν άγνωστο σε έναν άγνωστο δήμο (IGII² 1215). Ένα χαρακτηριστικό δείγμα της θέλησης προβολής στον δήμο των πλουσίων «αστικών» (κατοίκων του άστεως) δημοτών, αποτελεί η σύγχρονη κατασκευή δημοτικών θεάτρων, όπως στις Αχαρνές, το Ευώνυμον και η επέκταση, ουσιαστικά ο διπλασιασμός του θεάτρου του Θορικού. Η ιδιωτική ευεργεσία μαρτυρείται επιγραφικά μόνο στην περίπτωση του θεάτρου του Ευωνύμου στην προεδρία του οποίου, σώζεται το όνομα του ευεργέτου, του Ολυμπιόδωρου Διοτίμου Ευωνυμέως τριηράρχου το 326/325, μιάς λειτουργικής οικογένειας με μακρά παράδοση. Κάτι ανάλογο πρέπει να υποθέσουμε και για τα υπόλοιπα προαναφερθέντα σύγχρονα θέατρα, έργα η χρηματοδότηση των οποίων από τον δήμο αποκλείεται, σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε για τους δημοτικούς προϋπολογισμούς.

          Τον σχεδόν θεσμικό χαρακτήρα που παίρνει η ανάληψη των δημοτικών δαπανών από τους ιδιώτες δείχνει το αξίωμα των μεραρχών του Αθμόνου (IGII² 1203), καθώς και η κατανομή των δαπανών για τις δημοτικές λατρείες σε ένα συγκεκριμένο αριθμό λειτουργών, που δηλώνεται στο προαναφερθέν «εορτολόγιο») της Ερχιάς με την κατάταξη των θυσιών σε αντίστοιχες στήλες.

Η ιδιόμορφη, μονόπλευρη, αυτή σχέση του πλουσίου «αστικού» με τον δήμο καταγωγής του αποτελεί, όπως είδαμε, ένα δείγμα της εξέλιξης, κάτω από συνθήκες αυξημένης οικονομικής ανισότητας, της δημοκρατικής «λειτουργίας» μέσα στο πνεύμα της πολιτικής του Λυκούργου, σε μια «δημοτική πατρωνεία», δηλαδή σε μια σχέση εξάρτησης του δήμου από τον ισχυρό άνδρα, σε επίσημη έκφραση της οποίας εξελίχθηκε το δημοτικό ψήφισμα. Η αντικατάσταση με τον τρόπο αυτό της ανακατανομής του πλούτου μέσω των λειτουργιών (δηλαδή ένα είδος φορολόγησης) από ένα – βασισμένο στη φιλοτιμία – ευεργετισμό και η αναβίωση με νέο πρόσωπο της αριστοκρατικής πατρωνείας, θα οδηγήσει στην ουσιαστική αλλαγή του πολιτικού ρόλου της οικονομικώς άρχουσας (ή λειτουργικής) τάξης και τέλος της ίδιας της φύσεως της δημοκρατικής πόλης, αλλαγή που παίρνει συγκεκριμένη μορφή με τις ολιγαρχικές ανατροπές του 322 και της δεκαετίας 317–307 και ολοκληρώνεται στην ελληνιστική και τη ρωμαΪκή εποχή.

Την επιβίωση των συνθηκών αυτών στους δήμους, κάτω από το καθεστώς του Δημητρίου Φαληρέως στην αρχή της ελληνιστικής περιόδου, επιβεβαιώνει η δεύτερη επιγραφή (εικ.3). Η αποσπασματική διατήρηση της δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια συζήτησης. Η επιγραφή βρέθηκε στο θέατρο του μεγάλου (εξέλεγε δέκα βουλευτές) δήμου του Ευωνύμου, για το οποίο όμως, παρά την πλούσια αρχαιολογική εικόνα, λίγα πράγματα γνωρίζουμε. Δεν θα σας κουράσω με επαναλήψεις. Την επιγραφή που μου παραχώρησε η ανασκαφέας Ολγα Αλεξανδρή δημοσίευσα στην Αρχαιολογική Εφημερίδα του 2007. Πρόκειται για το θραύσμα ενός ψηφίσματος. Η χρονολόγηση του στο τέλος του αιώνος βασίστηκε στη χαρακτηριστική εξέλιξη της μορφής των γραμμάτων και στην συμπλήρωση του ονόματος του επωνύμου άρχοντος του 313/312. Με αυτό τιμάται ο δήμαρχος Κτησικλείδης (το όνομα συμπληρώνεται) με χρυσό στεφάνι για την εκτέλεση των καθηκόντων του και την τέλεση των δημοτικών θυσιών.

εικόνα 1

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΑΛΙΜΟΥΣΙΩΝ 

ΕΜ 12650: Επιγραφικό Μουσείο, Αθήνα./ Epigraphic Museum, Athens
© CopyrightΥπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - Οργανισμός Διαχείρισης καιΑνάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων
/ © Hellenic Ministry of Culture and Sports/ Hellenic Organization of Cultural Resources Development)

εικόνα 2

εικόνα 3

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΕΥΩΝΥΜΕΩΝ

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο/National Archaeological Museum, Athens 
Copyright © ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ/ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ/

© Hellenic Ministry of Culture/ Hellenic Organization of Cultural Resources Development

.

                                                                   

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Απολογιστικά για την εκδήλωσή μας της 4/12/23 με τίτλο

« … αρετής ένεκα και δικαιοσύνης … »

Με μεγάλη συμμετοχή κόσμου, πραγματοποιήθηκε στις 4/12/2023, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αλίμου, η εκδήλωση που διοργανώσαμε με τίτλο  « … αρετής ένεκα και δικαιοσύνης … » και  θέμα τα δύο αρχαία δημοτικά ψηφίσματα των Δήμων Αλιμούντος και Ευωνύμου αλλά και γενικότερα την αρχαία ιστορία της περιοχής.

Ο αρχαιολόγος κ. Γεώργιος Σταϊνχάουερ στην εισήγησή του αναφέρθηκε στα δύο ψηφίσματα, το είδος και το περιεχόμενο τους, αλλά και στη δική του εργασία νοηματικής «ανασύστασης» του χαραγμένου κειμένου στο ψήφισμα των Ευωνυμέων, με βάση τα διασωθέντα σε αυτήν χαραγμένα γράμματα. Επισήμανε ότι στο κείμενο των ψηφισμάτων, περιλαμβάνονταν δημοτικά θέματα ή απόδοση τιμών σε τοπικούς αξιωματούχους, των αρχαίων δήμων Αλιμούντος και Ευωνύμου, που οι δημιουργοί τους έκριναν ότι πρέπει να δημοσιοποιηθούν στο κοινό.

Στην εκδήλωση επρόκειτο να συμμετάσχει με εισήγησή της η κα Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου Καζά. Λόγω όμως απρόβλεπτου κωλύματος της, που προέκυψε την  τελευταία στιγμή,  την εισήγησή της παρουσίασε ο συνεργάτης της αρχαιολόγος κος Μάνος Λαρετζάκης, ο οποίος και με την χρήση οπτικών διαφανειών, παρουσίασε στο κοινό χάρτες αποτύπωσης των πιθανολογούμενων ορίων των δύο αρχαίων Δήμων καθώς και ευρήματα, που έχουν αποκαλυφθεί στην περιοχή μετά από παλαιότερες ή πιο πρόσφατες ανασκαφές.

Παρέμβαση έκανε ο κ. Αριστείδης Θωμόπουλος, πρώην δημοτικός σύμβουλος Αλίμου, ο οποίος αναφέρθηκε στην αρχαία ιστορία της πόλης του Αλίμου και επισήμανε την ανάγκη και τρόπους σύνδεσής  της, προς απόκτηση δημιουργικής συνείδησης και ταυτότητας εντοπιότητας, κυρίως μέσω της εκπαίδευσης, με το παρόν της πόλης μας, προτείνοντας προς τη δημοτική αρχή την τοποθέτηση αντιγράφων, από εκμαγεία, των ψηφισμάτων σε  τρία καίρια σημεία του Δήμου και την απόδοση ειδικής τιμής στην αρχαιολόγο κα Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου - Καζά, για το μακροχρόνια σημαντικό έργο της, στην περιοχή.

Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ Στέφανος Διαμαντής μετέφερε το γραπτό χαιρετισμό του Δημάρχου κ. Ανδρέα Κονδύλη, ο οποίος απουσίαζε λόγω ανειλημμένης υπηρεσιακής υποχρέωσής του στο εξωτερικό και αφού αποδέχτηκε τις πιο πάνω προτάσεις, εξέφρασε την πρόθεση της δημοτικής αρχής να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες για την ανάδειξη της αρχαίας ιστορίας του δήμου.

Ακολούθησαν πολλές τοποθετήσεις και υποβολή ερωτήσεων από τους παρευρισκόμενους.

ΑΛΙΜΟΣ 5/12/2023

-----

Τα κείμενα των ομιλιών του κ. Γ.Σταινχαουερ, της κ. Κ.Καζά και του κ. Αρ. Θωμόπουλου θα αναρτηθούν σύντομα.

Το βίντεο της εκδήλωσης, σε όχι πολύ καλή ανάλυση λόγω τεχνικού προβλήματος, μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=MfupATFYKGA&t=3593s

Δείτε φωτογραφίες από την εκδήλωση :

Γεώργιος Σταϊνχάουερ

Αριστείδης Θωμόπουλος 

Αριστείδης Θωμόπουλος 

Στέφανος Διαμαντής 

Ναταλία Σερέτη

Αλέκος Ρήγας 

Θωμάς Γιούργας 

.