ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Καζίνο στο Ελληνικό: το στοίχημα είναι χαμένο
Άρθρο του Τάκη Μαστρογιαννόπουλου
Το φαινόμενο της καζινο-επέκτασης υποχρεώνει σε οικονομική και κοινωνιολογική ανάλυση. Γιατί τόσο πολλά καζίνο σήμερα;
Δυστυχώς, η εξέλιξη και ο πολλαπλασιασμός των καζίνο στις ΗΠΑ και διεθνώς αποτελεί ένα δείκτη παρακμής των σύγχρονων οικονομιών και κοινωνιών. Όσο λιγότερη ανάπτυξη έχει ο παραγωγικός τομέας μιας οικονομίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η στροφή σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες που προσφέρουν γρήγορο και άμεσο κέρδος. Επίσης, όσο μεγαλύτερη είναι η υποαπασχόληση, η ανισότητα και η φτώχεια μεγάλου μέρους του πληθυσμού, τόσο περισσότερο η απελπισία και η απόγνωση εξωθούν στην αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης στον τζόγο. Επίσης, οι πόλεις εξουσιοδοτούν περισσότερα καζίνο για τον ίδιο ακριβώς λόγο που τα υπάρχοντα καζίνο εκτοπίζουν ή και κλείνουν άλλες επιχειρήσεις: η αδύναμη εθνική οικονομία. Τα καζίνο υπόσχονται μια νέα και εύκολη ροή εσόδων σε τοπικές δημοτικές αρχές.
Όμως, η αδύναμη οικονομική ανάκαμψη τελικά συμπιέζει τους προσωπικούς προϋπολογισμούς και για τυχερά παιχνίδια με συνέπεια τα “ταξίδια” στα καζίνο ολοένα να λιγοστεύουν, ενόσω τα λιγότερα κέρδη κατανέμονται μεταξύ των συνεχώς αυξανόμενων καζίνο. Αυτός είναι και ο λόγος που τα καζίνο που παλιότερα ήταν έξω από τα αστικά κέντρα τώρα σπεύδουν σε αυτά αναζητώντας την εγγύτητα με τους πελάτες. Μόνο που έτσι οδηγούν σε διαλυτικά συμπτώματα τις τοπικές κοινωνίες και τον οικονομικό τους ιστό. Τα καζίνο, εκτός από τη χίμαιρα του εύκολου πλουτισμού προσφέρουν μία απόδραση από την πλήξη και τη μοναξιά σε μία ζώνη ηλεκτρονικών ερεθισμάτων που όμως οδηγούν στον εθισμό και την φτώχεια.
Όχι τυχαία η μισή πελατεία τους είναι άνθρωποι ηλικίας άνω των 50 ετών, ανήκουν στις χαμηλές και μεσαίες εισοδηματικές τάξεις, όχι υψηλού μορφωτικού επιπέδου και είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν περισσότερα για την ψυχική και φυσική υγεία τους.
Αυτό σημαίνει πως το μεγαλύτερο μέρος των κερδών των καζίνο προέρχεται από τους πιο αδύναμους οικονομικά παίκτες, γεγονός που εξηγεί γιατί η βασική πηγή εσόδων τους είναι οι κουλοχέρηδες που χρησιμοποιούν οι μικροί παίκτες.
Τα περί ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης είναι προσχηματικά και αμφισβητούμενα διεθνώς από εμπειρικές μελέτες. Τα οικονομικά οφέλη είναι μικρά και βραχυχρόνια (μεσοπρόθεσμα είναι ανύπαρκτα), ενώ ο αρνητικός κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος είναι μεγάλος.
Η αμερικανική εμπειρία διδάσκει πολλά. Τα καζίνο επιδρούν αρνητικά στις γειτονικές αξίες ακινήτων καθώς δεν ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις που δεν παίζουν τυχερά παιχνίδια να ανοίγουν κοντά. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι που επισκέπτονται συχνότερα τα καζίνο δεν αγοράζουν από άλλα καταστήματα και επιχειρήσεις, αφού τα καζίνο φροντίζουν με ένα σωρό εναλλακτικές υπηρεσίες να εξαντλούν τα διαθέσιμα χρήματά των πελατών τους.
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως οι άνθρωποι που ζουν κοντά σε ένα καζίνο έχουν διπλάσιες πιθανότητες να γίνουν εθισμένοι και προβληματικοί παίκτες από τους ανθρώπους που ζουν πάνω από 10 μίλια μακριά. Η διαθεσιμότητα του τζόγου σχετίζεται με αυξημένο πρόβλημα παθολογικής συμπεριφοράς μεταξύ ατόμων στη γειτονιά του καζίνο. Τέλος, η εγγύτητα του τζόγου του καζίνο φαίνεται να σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά πτώχευσης και εγκληματικότητας.
Έτσι, καθώς οι πόλεις και οι δήμοι στράφηκαν σε τυχερά παιχνίδια για να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους, στην πορεία ανακαλύπτουν ότι έχουν αποδεχτεί ένα χαμένο στοίχημα: οι τοπικές οικονομίες δείχνουν χειρότερες από ποτέ, οι κάτοικοι της περιοχής δελεάστηκαν σε νέες μορφές αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς και αντί για αύξηση, η ροή των μετρητών τους ακολουθεί πτωτική πορεία.
Καζίνο και εγκληματικότητα
Στα πρώτα 15 χρόνια λειτουργίας του Καζίνου στην Atlantic City (Ατλάντικ Σίτι των Ηνωμένων Πολιτειών) η εγκληματικότητα αυξήθηκε 199% (!)
Στα 1978 άνοιξε στην Atlantic City το πρώτο καζίνο στις ανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ για να ακολουθήσουν και άλλα. Μαζί με αυτά αναπτύχθηκε η διαφθορά και ο υπόκοσμος. Ο τζόγος της πόλης πέρασε στα χέρια του γκάνγκστερ Νικοντέμο Σκάρφο της αμερικανικής Μαφίας.
Ποιος έχει αμφιβολία ότι με το Καζίνο στο Ελληνικό θα ενισχυθεί ο ήδη πανίσχυρος υπόκοσμος της νύχτας αλλά και της ημέρας σε όλα τα νότια προάστια; (να θυμίσουμε μόνον ότι οι εκτελέσεις δολοφονικών «συμβολαίων» έχουν πάρει στα νότια προάστια διαστάσεις επιδημίας)
Ποιος θα προστατεύσει, ιδιαίτερα τη νεολαία, από τον εθισμό στον τζόγο, από την καταφυγή στην τοκογλυφία και, σε ακραίες περιπτώσεις, από τα «συμβόλαια θανάτου».
Καζίνο και (καταστροφικός) εθισμός
Το 75% όσων είναι εθισμένοι στον τζόγο στρέφονται στην εγκληματικότητα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την εξάρτηση τους
Τι λένε όσοι ήταν εθισμένοι στον τζόγο, όπως και σε άλλες εξαρτήσεις;
Η συλλογικότητα «Οασις» η οποία δημιουργήθηκε από άνδρες και γυναίκες εξαρτημένους από το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τα τυχερά παιχνίδια, οι οποίοι έδωσαν και δίνουν την μεγάλη μάχη της απεξάρτησης, έχουν τις δικές τους απαντήσεις για τους μύθους που καλλιεργούνται γύρω από τα «τυχερά» παιχνίδια.
ΟΙ ΜΥΘΟΙ
Μύθος: Θα πρέπει να παίζω καθημερινά για να θεωρηθώ εθισμένος.
Πραγματικότητα: Ένας εθισμένος τζογαδόρος μπορεί να παίζει συχνά ή σπάνια. Τα τυχερά παιχνίδια είναι «ασθένεια» αν προκαλούν προβλήματα οικονομικά, συναισθηματικά, επαγγελματικά, κοινωνικά.
Μύθος: Δεν υπάρχει πρόβλημα όταν ο παίκτης το αντέχει οικονομικά.
Πραγματικότητα: Τα προβλήματα δεν είναι μόνον οικονομικά. Ο υπερβολικός χρόνος που σπαταλιέται στον τζόγο οδηγεί στη διάλυση του γάμου, στην απώλεια φίλων, στην απομόνωση, στη μείωση της παραγωγικότητας στη δουλειά, στην κατάθλιψη.
Μύθος: Η δυσλειτουργική οικογένεια, ο κακός σύντροφος ή συνέταιρος, η οικονομική κρίση, τα προβλήματα στη δουλειά ή στο σχολείο οδηγούν τον τζογαδόρο στο παιχνίδι.
Πραγματικότητα: Όταν ο τζογαδόρος κατηγορεί τους άλλους για τον εθισμό του, αποφεύγει την ανάληψη ευθύνης για τις πράξεις του και δεν θα αναζητήσει θεραπεία.
Μύθος: Αν ο εθισμένος δημιούργησε χρέη, πρέπει να τον βοηθήσω οικονομικά, για να «ενεργοποιηθεί» το φιλότιμό του.
Πραγματικότητα: Η διάσωση του παίκτη από το χρέος κάνει τα πράγματα χειρότερα, επιτρέποντας τον να συνεχίσει.
.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Η πολιτισμική δυστοπία του Ελληνικού
Αναδημοσίευση από την ΑΥΓΗ της 16/10/19 άρθρου της Μαρίας Βλαζάκη *
Η εφιαλτική προοπτική που προμηνύει για το πολιτιστικό περιβάλλον και εν γένει τοπίο η αρχιτεκτονική πρόταση για την έκταση του Ελληνικού που προορίζεται για καζίνο δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί από κανέναν. Της δήλωσης - ύβρεως περί νέων παρθενώνων ακολούθησε η δυστοπία των μεταλλαγμένων καρυάτιδων, έχοντας ήδη προκαλέσει ευφάνταστα σχόλια, εμπνευσμένες γελοιογραφικές απεικονίσεις και παρατεταμένο θλιβερό γέλιο. Τα νέα επονείδιστα α-πολιτισμικά τοπόσημα (landmarks), ανταγωνιστικά προς τα αρχαία εμβληματικά μνημεία και τις αξίες που αυτά φέρουν, για να σταθούν στο υπέρμετρο ύψος τους, έχουν ανάγκη να τα επικαλούνται ως δήθεν πηγή έμπνευσης. Συνήθης η πρόθεση εκμετάλλευσης από «επενδυτές» των άυλων πολιτιστικών πόρων και συμβολικών αξιών που εμπεριέχονται στους τόπους και η ιδεολογική κατάχρησή τους από στρατευμένα πολιτικά δεκανίκια.
Ταυτόχρονα, η εμπέδωση των νέων συμβόλων του πολιτισμού της αγοράς προϋποθέτει -εκτός της τρομακτικής αλλοίωσης του τόπου και της προσβολής των πραγματικών συμβόλων / τοποσήμων της Αττικής με εμβληματικότερο για τον πανανθρώπινο πολιτισμό τον ιερό βράχο της Ακρόπολης- και την καταστροφή νεότερων πολιτιστικών κτισμάτων. Οι ουρανοξύστες του καζίνο χωροθετούνται ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται εδώ και σχεδόν έναν αιώνα το συγκρότημα του κολεγίου, σχεδιασμένο από τον Αμερικανό αρχιτέκτονα Stuart W. Thompson, σημαντικής αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας - αν και παραδόξως δεν κρίθηκε ως τέτοιο, παρά την πλήρως τεκμηριωμένη εισήγηση της υπηρεσίας και την αξιόλογη μελέτη της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Πάνω στα συντρίμμια του προοιωνίζεται η εγκατάσταση των νέων πολιτισμικών τοποσήμων. Ο συμβολισμός είναι αρκούντως εύγλωττος. Το τοπίο της εκτροπής επιβάλλει λήθη και συντίθεται πάνω στην αποδόμηση του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Προηγούμενες ρυθμίσεις και πρόσφατες ανατροπές
Από αρχαιολογικής πλευράς, η επένδυση του Ελληνικού εξετάστηκε κατά τα διάφορα στάδιά της έως σήμερα, καθώς πρόκειται για μεγάλο ιδιωτικό έργο σε δημόσιο ακίνητο και στον αναπεπταμένο αυτό χώρο υπάρχουν διάσπαρτες αρχαιότητες και νεότερα μνημεία:
1. Αρχικά έγιναν οι κηρύξεις του αρχαιολογικού χώρου του Αγίου Κοσμά (2014) και του ίδιου του χώρου του Ελληνικού (2017). Και ενώ με την πρώτη κήρυξη ουδείς ασχολήθηκε, εκτός των αρχαιολόγων του ΥΠΠΟΑ και των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η δεύτερη κήρυξη, υπό μία νέα κυβέρνηση πλέον, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων προκειμένου να αποφευχθεί, παρότι είναι εκ του νόμου προαπαιτούμενο στάδιο των χωρικών ρυθμίσεων.
2. Στη συνέχεια εγκρίθηκαν από την υπουργό Πολιτισμού κ. Κονιόρδου το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Νοέμβριος 2017). Στον όρο 12 της Υπουργικής Απόφασης αναφέρεται: «Σε κάθε περίπτωση το υπέρμετρο ύψος δεν συνάδει με την ύπαρξη αρχαιοτήτων και το ιστορικό αττικό τοπίο και κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστούν τα προτεινόμενα υψηλά κτήρια κατά την εκπόνηση των πολεοδομικών μελετών», όπως είχε διατυπωθεί κατά την προηγηθείσα συνεδρίαση του ΚΑΣ.
3. Ακολούθησε η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 35/ΑΑΠ/1.3.2018), μετά από έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο στο άρθρο 2, παρ. 3β περιλαμβάνει τα εξής: «Ειδικότερα, για την καλύτερη δυνατή ένταξη των υψηλών κτηρίων ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης στον άμεσο και ευρύτερο χώρο τους, υιοθετούνται νέα πρότυπα σχεδιασμού που συνδιαλέγονται με το μεσογειακό παραθαλάσσιο αστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον». Και συνοδεύεται από ειδικό άρθρο 7 για τις αρχαιότητες και τα νεότερα μνημεία του Ελληνικού και του Αγίου Κοσμά.
4. Σύμφωνα με τα διαδικαστικά στάδια, τον Μάιο του 2019 εγκρίθηκε από την υπουργό Πολιτισμού Μ. Ζορμπά και τον υφυπουργό Κ. Στρατή, μετά από σχετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά. Στην Υπουργική Απόφαση περιλαμβάνεται ο όρος 16, που ορίζει να κατατεθούν στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ προς έγκριση κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3028/2002, όλες οι μελέτες που πρόκειται να ακολουθήσουν για την εφαρμογή του ΣΟΑ, ιδίως δε όσες αφορούν τα υψηλά κτήρια (οριστικό ύψος, οριστική θέση) δυνάμει του άρθρου 2, παρ. 3β, του ίδιου Π.Δ.
5. Μετά την προαναφερθείσα Υπουργική Απόφαση ακολούθησε η πρώτη Κοινή Υπουργική Απόφαση για το Μητροπολιτικό Πάρκο (ΦΕΚ 2792 Β'/4.7.2019), η οποία περιλαμβάνει ειδικό άρθρο 14 για την πολιτιστική κληρονομιά, όπου χαρακτηριστικά προβλέπεται να υποβάλλονται προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ οι μελέτες που αφορούν τις όποιες επεμβάσεις στο περιβάλλον των χαρακτηρισμένων κτηρίων ως νεότερων μνημείων.
6. Ταυτόχρονα, εκδόθηκε απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (1305/2019) -με ισχυρή μειοψηφία εννέα συμβούλων-, η οποία απαντά σε προσφυγή πολιτών για την ακύρωση του παραπάνω Π.Δ., αναφερόμενη, μεταξύ άλλων, στο ύψος των υψηλών κτηρίων. Η απόφαση αναφέρεται στο τοπίο και το φυσικό περιβάλλον, κρίνοντας ότι δεν είναι αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ η προστασία τους, χωρίς να κάνει οποιαδήποτε μνεία σε σχέση με στο άρθρο 2, παρ. 3, όπου ο σχεδιασμός των υψηλών κτηρίων συνδέεται και με το πολιτιστικό περιβάλλον, που αναμφισβήτητα είναι αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ. Το ΣτΕ εν τέλει δεν ακυρώνει το Π.Δ. Παρ' όλα αυτά, άρχισε να διαδίδεται ευρέως ότι από την εκδοθείσα ΚΥΑ του πάρκου κινδυνεύει για άλλη μια φορά η επένδυση και ότι πρέπει να τροποποιηθεί σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ. Επίσης, η Ελληνικό Α.Ε. κατέθεσε αίτημα στο υπουργείο Πολιτισμού για τροποποίηση της Υ.Α. του Μαΐου 2019 και περιορισμό του ελέγχου του ΥΠΠΟΑ σε συγκεκριμένα μέτρα γύρω από τα μνημεία, γεγονός το οποίο θα έδινε το έναυσμα να τροποποιηθεί και η ΚΥΑ του Πάρκου. Με τη διάδοση της ψευδούς είδησης ότι έχρηζε επανεξέτασης το θέμα από τα κεντρικά συμβούλια του ΥΠΠΟΑ, δήθεν υπό το φως της απόφασης του ΣτΕ, καθίσταται νομιμοφανής η τροποποίηση τόσο της Υπουργικής Απόφασης Ζορμπά - Στρατή όσο και της επακόλουθης ΚΥΑ, χωρίς να φαίνεται ότι η επανεξέταση είχε σκοπό την πλήρη ικανοποίηση του επενδυτή.
7. Υπό αυτό το πρίσμα, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεωνεπανεισήχθη στο ΚΑΣ τον Αύγουστο του 2019. Τα μέλη γνωμοδότησαν ομοφώνως υπέρ της τροποποίησης της προηγούμενης γνωμοδότησης και κατ’ αυτόν τον τρόπο αντικαταστάθηκε ο όρος 16 με απαλοιφή του τμήματος που αφορά την κατάθεση στο ΥΠΠΟΑ όλων των μελετών που θα ακολουθήσουν και ιδίως όσων έχουν σχέση με τα υψηλά κτήρια. Περιορίστηκε σημαντικά η αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ, ως προς την έγκριση των μελλοντικών περιβαλλοντικών μελετών, μόνο εντός των ορίων των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και σε ζώνη 20 μέτρων πέριξ αυτών. Στο ίδιο πνεύμα εξετάστηκε η υπόθεση και από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, τα μέλη του οποίου έκριναν ότι δεν απαιτείται έλεγχος των νέων μορφών σε απόσταση μεγαλύτερη των 100 μέτρων πέριξ του κεντρικού κτηρίου του πρώην ανατολικού αερολιμένα, έργο του αρχιτέκτονα Eero Saarinen. Οι γνωμοδοτήσεις στηρίχθηκαν στο ότι το ΥΠΠΟΑ δεν εξετάζει το περιβάλλον, όπως ανέφερε το ΣτΕ. Το φυσικό ναι, το πολιτιστικό όμως; Αγνοήθηκε ο όρος 2 του Π.Δ. που είχε ληφθεί υπόψη από τα μέλη κατά την προηγούμενη γνωμοδότηση του ΚΑΣ λίγους μήνες πριν; Ορισμένα μέλη ήταν τα ίδια. Και το όριο των 20 μέτρων που προστέθηκε και που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 10 του αρχαιολογικού νόμου για δραστηριότητες πλησίον μνημείων;
Επειδή η περιοχή ανάπτυξης των ουρανοξυστών - καζίνο δεν εμπίπτει μέσα στα όρια που αναφέρονται τελικά στην Υπουργική Απόφαση Μενδώνη (Αύγουστος 2019), τα υψηλά κτήρια, σύμφωνα με τους όρους της ανωτέρω απόφασης, δεν θα υποβληθούν προς εξέταση στο υπουργείο Πολιτισμού. Παρ' όλο που το υπέρογκο μέγεθος τα τοποθετεί εκ των πραγμάτων πλησίον μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, εντός και εκτός έκτασης επένδυσης, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3028/2002. Παρ' όλο που το Π.Δ. αναφέρει ότι ο σχεδιασμός τους πρέπει να συνδιαλέγεται και με το πολιτιστικό περιβάλλον. Έτσι εξηγείται η σπουδή κατάθεσης αίτησης θεραπείας στο ΥΠΠΟΑ: η επενδύτρια εταιρεία φοβόταν την έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού των σχεδίων που σε καμία κρίση κανενός κεντρικού συμβουλίου δεν θα άντεχαν. Αλήθεια, ποια μέλη θα διατύπωναν θετική γνωμοδότηση και θα ενέκριναν μια τέτοια αρχιτεκτονική μελέτη; Ποιοι συνάδελφοι αρχαιολόγοι και καθηγητές μηχανικοί θα ισχυρίζονταν ανερυθρίαστα ότι ο σχεδιασμός αυτός δεν προσβάλλει το ευρύ περιβάλλον των μνημείων; Ότι μάλιστα η χωροθέτηση και η ογκοπλασία τους εντάσσονται αρμονικά σ' αυτό; Ότι τα «νέα πρότυπα σχεδιασμού συνδιαλέγονται με το αττικό και μεσογειακό παραθαλάσσιο αστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον»; Εκτιμώ ότι δεν θα βρισκόταν κανείς. Ίσως και η εταιρεία την ίδια εκτίμηση είχε κάνει.
8. Συνέπεια των παραπάνω υπήρξε η νέα ΚΥΑ του πάρκου (ΦΕΚ 3294 Β/28.8.2019), η τροποποίηση της οποίας είχε αναδειχθεί εξαρχής σε μείζον ζήτημα, και στο ίδιο πνεύμα ακολούθησαν οι υπόλοιπες ΚΥΑ του ακινήτου, μεταξύ των οποίων η ΚΥΑ των ζωνών ανάπτυξης, που συμπεριλαμβάνει τους «εμπνευσμένους» ουρανοξύστες και αποκλείει την κρίση του ΚΑΣ.
Η γενίκευση μιας εξαίρεσης
Έτσι, με το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού να αποφασίζει την περιστολή των αρμοδιοτήτων του ωρίμασαν οι συνθήκες για τη γενίκευση του παραπάνω ακρωτηριασμού, με την προσθήκη ακόμη ενός άρθρου (του 206) στο λεγόμενο αναπτυξιακό σ/ν του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τη συνυπογραφή της Υπουργού Πολιτισμού. Η διάταξη ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή κτηρίων ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης τροποποιώντας σχετικά τον ΝΟΚ, καθιστώντας κανόνα τις ειδικές και όλως κατ’ εξαίρεση διατάξεις του νόμου του Ελληνικού. Τέτοια κτήρια πλέον θα επιτρέπονται οπουδήποτε με την έγκριση του ΥΠΕΝ εφόσον το προβλέπει ειδικός νόμος. Η αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ περιορίζεται μόνο στους κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους, αγνοώντας προκλητικά τις αναγκαστικές διατάξεις του καίριου άρθρου 10 του αρχαιολογικού νόμου σχετικά με κατασκευές πλησίον μνημείων, παρότι ο προσδιορισμός του "πλησίον" πρέπει να κρίνεται κάθε φορά ad hoc, από τον υπουργό μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ, βεβαίως σε συνάρτηση με την κλίμακα της σχεδιαζόμενης κατασκευής ή δραστηριότητας. Μάλλον στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ διαφεύγουν οι διατάξεις περί έμμεσης βλάβης των μνημείων, αλλιώς δεν εξηγείται η contra legem προσθήκη.
Και τώρα... χωρίς δικαιολογίες
Ήδη εκδόθηκε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α' 145/30.09.2019) και προωθείται στη Βουλή τροποποίηση του νόμου του Ελληνικού με την οποία αναβάλλεται αορίστως η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων προς κοινή χρήση, σε αντίθεση με το έως τώρα ισχύον πλαίσιο που προβλέπει την απόδοση αυτών των χώρων ταυτόχρονα με την έκδοση της ΚΥΑ πολεοδομικών ζωνών (ΦΕΚ 3687 Β 2019/3.10.2019). Η απόδοσή τους εναπόκειται πλέον στη διακριτική ευχέρεια της εταιρείας, καθιστώντας την κοινοχρησία απλό ευφημισμό. Η διαχείριση εξακολουθεί να ασκείται από την Ελληνικό Α.Ε. και στη συνέχεια από τη Lamda Development.
Η παραπάνω ρύθμιση παραβιάζει ευθέως το Π.Δ. έγκρισης του ΣΟΑ, στο οποίο ο αρχαιολογικός χώρος της χερσονήσου του Αγίου Κοσμά εντάσσεται (ως αδόμητος) στους κοινόχρηστους χώρους με τη ρητή πρόβλεψη να οργανωθεί σε επισκέψιμο. Είναι ασύμβατος ο συνδυασμός επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου υπό ιδιωτική κυριότητα, νομή, κατοχή, διοίκηση και διαχείριση. Κυρίως όμως προσκρούει στον αρχαιολογικό νόμο, εκ του οποίου προστατεύεται ο δημόσιος χαρακτήρας των χώρων αυτών τοποθετούμενων στο εκτός συναλλαγής πεδίο.
Οι παραπάνω ρυθμίσειςστην υπηρεσία των ιδιωτικών συμφερόντων επί δημοσίου ακινήτου συμπυκνώνουν γλαφυρά το περιβόητο «ξεμπλοκάρισμα της επένδυσης» του Ελληνικού.
Ποιο «δίκαιο της ανάγκης» δικαιολογεί τέτοια παραβίαση κανόνων αναγκαστικού δικαίου που εκπορεύονται ευθέως από το Σύνταγμα; Ποιος κατεπείγων λόγος, ποια κατάσταση εξαίρεσης και ποια απρόβλεπτη ανάγκη τάχα αιτιολογούν τη νομοθέτηση με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, πλην της σπουδής να γκρεμιστεί ό,τι με κόπο περισώθηκε. Ο ρεβανσισμός πάντως δεν στοιχειοθετεί νόμιμη αιτία.
* Η Μαρία Βλαζάκη είναι αρχαιολόγος, επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και πρώην γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ
.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Χρειαζόμαστε αντοχή και σωστή πυξίδα
Συνέντευξη με τον
Χρήστο Κορτζίδη
Μέλος της Ευρείας Επιτροπής Υπεράσπισης του Ελληνικού
ΣΤΑΣΗ: Τι σημαίνει για την «επένδυση» στο Ελληνικό ο νέος νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή από την κυβέρνηση, με την υποστήριξη και κομμάτων της αντιπολίτευσης;
ΧΡ. ΚΟΡΤΖΙΔΗΣ: Με τον ν. 4787/21 εκπληρώνεται μια ακόμη προϋπόθεση για την υλοποίηση του οριστικού ξεπουλήματος του πρώην αεροδρομίου και της παραλίας, αυτή της κύρωσης της σύμβασης διανομής της ιδιοκτησίας της έκτασης και του δικαιώματος επιφανείας επί αυτής. Κάτι που ως συνήθως γίνεται με τρόπο ευνοϊκό για τον επενδυτή και σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος.
Ταυτόχρονα παρέχονται και άλλες διευκολύνσεις στην Lamda Development, όπως η πραγματοποίηση ορισμένων έργων πριν την οριστική αγοραπωλησία της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΕ, μεταξύ των οποίων και η συνολική ή επιμέρους περίφραξη του ακινήτου.
Η ΕΥΡΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ έχει εκδώσει σχετική ανακοίνωση όπου όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να δει αναλυτικότερα τι ρυθμίζει ο νόμος αυτός. Έχει δημοσιευθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενδεικτικά γράφω εδώ μια διεύθυνση https://thepressproject.gr/oute-ena-evro-apo-ti-lamda-kai-olo-to-elliniko-sta-cheria-tis/#.YIp0E5bOlGk.facebook
ΣΤΑΣΗ: Είναι διαδομένη η άποψη ανάμεσα στους κατοίκους των όμορων δήμων ότι με την επένδυση θα υπάρξει αναβάθμιση της περιοχής και αύξηση της αξίας των ακινήτων. Ποια είναι η άποψη σου;
ΧΡ. ΚΟΡΤΖΙΔΗΣ: Το επιχείρημα αυτό καλλιεργείται έντονα από τις δυνάμεις που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη επένδυση. Κατά καιρούς βλέπουμε σχετικά δημοσιεύματα στα ΜΜΕ, ότι δηλαδή κάτι τέτοιο (αύξηση των ενοικίων και της αξίας των ακινήτων) έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει.
Από μια τέτοια εξέλιξη άλλοι θα ζημιωθούν όπως πχ αυτοί που νοικιάζουν, που θέλουν να νοικιάσουν ή να αποκτήσουν ακίνητο στην περιοχή, άλλοι μάλλον θα ζημιωθούν όπως πχ αυτοί που έχουν 1 ή 2 ακίνητα για τις ανάγκες της οικογένειάς τους και άλλοι θα ωφεληθούν όπως πχ αυτοί που έχουν ακίνητα για οικονομική εκμετάλλευση (ενοικίαση ή πώληση).
Ποιο είναι λοιπόν το γενικότερο συμπέρασμα; Η πλειοψηφία της κοινωνίας ωφελείται από την αύξηση της αξίας των ακινήτων;
Αν θέλουμε να μιλήσουμε για αναβάθμιση από την άποψη της ποιότητας ζωής, αυτή θα έρθει από τη δημιουργία μιας νέας πόλης, με τείχη υψηλών κτιρίων, με τεράστια εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία καζίνο, ιδιωτικές παραλίες κλπ ή από τη δημιουργία ενός δημόσιου μητροπολιτικού πάρκου πρασίνου, πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής;
ΣΤΑΣΗ: Το Καζίνο αποτελεί ένα από τα πρώτα έργα της επένδυσης και μάλιστα το πιο φαραωνικό. Τι παρενέργειες θα υπάρξουν από την λειτουργία του στις τοπικές κοινωνίες;
ΧΡ. ΚΟΡΤΖΙΔΗΣ: Ότι ενισχύει τη λογική του τζόγου, της "μεγάλης" ζωής, είναι οδυνηρό για την προσωπικότητα και τις σχέσεις των ανθρώπων.
ΣΤΑΣΗ: Η Επιτροπή για την σωτηρία του Ελληνικού, στην οποία συμμετέχεις ενεργά, εκτιμά ότι τελικά η επένδυση δεν θα υλοποιηθεί. Εσύ τι πιστεύεις;
ΧΡ. ΚΟΡΤΖΙΔΗΣ Υπάρχουν συνεχώς δημοσιεύματα που αναφέρονται στις δυσκολίες εξεύρεσης των κεφαλαίων που απαιτούνται και στη βιωσιμότητα της επένδυσης από την άποψη του προσδοκόμενου κέρδους. Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί λόγω του κορονοϊού έχει επιδράσει αρνητικά σε όλο αυτό. Ίσως να επηρεάσει και η συζήτηση που γίνεται διεθνώς για επενδυτικές επιλογές που θα παίρνουν υπόψιν τους την κλιματική αλλαγή.
Είναι απολύτως βάσιμα τα ερωτηματικά που τίθενται από διάφορες πλευρές - όχι μόνο από όσους είναι αντίθετοι με την συγκεκριμένη επένδυση - για το κατά πόσο και με τι ρυθμούς θα μπορέσει να υλοποιηθεί αυτό το μεγαλεπήβολο σχέδιο που προβάλλεται.
Όμως το κρίσιμο αυτή την στιγμή είναι να μην ολοκληρωθεί η διαδικασία της οριστικής μεταβίβασης της έκτασης στην Lamda Development. Γιατί τότε η ζημιά θα έχει γίνει και θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γυρίσει πίσω, ανεξάρτητα από το πως θα προχωρήσει στη συνέχεια η υλοποίηση του συνόλου της επένδυσης.
ΣΤΑΣΗ: Υπάρχουν δυνατότητες να σωθεί το Ελληνικό; Αν ναι, τότε τι πρέπει να γίνει και από ποιους για να σωθεί οριστικά και να μετατραπεί, όπως εμείς ονειρευόμαστε, σε ένα Μητροπολιτικό Πάρκο;
ΧΡ. ΚΟΡΤΖΙΔΗΣ Το κρίσιμο, όπως σε όλα τα μεγάλα προβλήματα, είναι η στάση του κόσμου. Υπήρξαν περίοδοι που ήταν ζωντανό και ισχυρό ένα κίνημα υπέρ της δημιουργίας ενός δημόσιου πάρκου υψηλού πρασίνου, πολιτισμού αθλητισμού και αναψυχής.
Τώρα φαίνεται πως η πλειοψηφία προσδοκά να ξεκινήσει η επένδυση για να ανοίξουν δουλειές.
Αυτό είναι το γενικότερο αφήγημα του συστήματος: ιδιωτικοποιήσεις, διευκολύνσεις σε όλα τα επίπεδα για να έρθουν οι επενδυτές ξένοι και Έλληνες, να βάλουν τα κεφάλαιά τους για να υπάρξει ανάπτυξη.
Αν γυρίσει κάποιος προς τα πίσω και δει την ιστορία της χώρας μας τις τελευταίες δεκαετίες, θα προβληματιστεί για το πόσες φορές και πόσα πολλά παρόμοια έχει τάξει το σύστημα, τα οποία αποδείχτηκαν καταστροφικά για τη μεγάλη πλειοψηφία και ιδιαίτερα επωφελή για μια μικρή μειοψηφία.
Το μοντέλο ανάπτυξης που προβάλλεται θα έχει πρόσκαιρα αποτελέσματα, είναι ευάλωτο στα γυρίσματα της οικονομικής συγκυρίας και θα ανατροφοδοτήσει τους όρους αναπαραγωγής νέων κρίσεων.
Όσοι το έχουμε συνειδητοποιήσει αυτό οφείλουμε να το λέμε στον κόσμο. Ειδικότερα για την περίπτωση του Ελληνικού οφείλουμε να ενημερώνουμε τους πολίτες για το τι και πως προβλέπεται να γίνει, για τα αποτελέσματα που θα έχει, για τους άμεσους και μακροπρόθεσμους κινδύνους που εγκυμονεί. Για το πόσο ρεαλιστική και εφικτή είναι η εναλλακτική που προτείνουμε. Να προσπαθούμε να συσπειρώνουμε και να βάζουμε σε κίνηση δυνάμεις, ακόμη και για επιμέρους πλευρές του προβλήματος.
Χρειαζόμαστε αντοχή και σωστή πυξίδα. Να υπερασπιζόμαστε την αλήθεια και το δίκιο, να μην παραλύουμε απέναντι στην τρομακτική "δύναμη πυρός" των αντιπάλων.
Και ας είμαστε αισιόδοξοι, έχει ο καιρός γυρίσματα.
.
"Στο κόκκινο σακκίδιο" του Ευκλείδη Τσακαλώτου
Φωτογραφιες και το βιντεο της εκδήλωσης
Με μεγάλη συμμετοχή, όση μας επέτρεπε η πανδημια, έγινε η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Ευκλείδη Τσακαλώτου "Στο κόκκινο σακίδιο-πολιτικό ημερολόγιο και αλλα κείμενα" στις 4/4/2022 στην αίθουσα του Β ΚΑΠΗ, στο Άνω Καλαμάκι. Μεγάλη ήταν και η απήχηση της απευθείας μετάδοσης της από το διαδίκτυο.
Ευχαριστούμε πολύ τους εξαιρετικούς ομιλητές Μικέλα Χαρτουλάρη και Νίκο Βούτση, και φυσικά τον συγγραφέα Ευκλείδη Τσακαλώτο για την παρουσία τους και την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση,
Γιατί τα γεγονότα πρέπει να γράφονται. Η θεσμική μνήμη πρέπει να μένει ιστορία καταγεγραμμένη. Και να συζητιέται για να μπαίνει το θεμέλιο της μελλοντικής δράσης.
Δείτε φωτογραφίες καθώς και βίντεο ολόκληρης της εκδήλωσης :
Το βιντεο στο κανάλι μας στο Youtube https://www.youtube.com/watch?v=QyRDIC3weBQ
Πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο για να παρακολουθήσετε την εκδήλωσή μας ζωντανά
Παρουσίαση του βιβλίου του Ευκλείδη Τσακαλώτου
«Στο κόκκινο σακίδιο-ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ»
Με τον συγγραφέα θα συζητήσουν οι :
Μικέλα Χαρτουλάρη, δημοσιογράφος – κριτικός βιβλίου
Νίκος Βούτσης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, πρ. πρόεδρος της Βουλής.
Θα συντονίσει η Ναταλία Σερέτη.
Θα τηρηθούν τα υγειονομικά πρωτόκολλα.
.
Subscribe to:
Posts (Atom)